Zapalenie spojówek – rozpoznanie, objawy i leczenie

5 września 2025

Zaczerwienione, podrażnione oczy i łzawienie mogą być objawami zapalenia spojówek, które dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych. Jesteś ciekawy, jak wygląda wirusowe zapalenie spojówek oraz to o podłożu bakteryjnym i alergicznym? Dowiedz się więcej o najczęstszych przyczynach zapalenia spojówek i możliwym przebiegu tej choroby oczu. Sprawdź, jak poradzić sobie z zapaleniem oka i skorzystaj z pomocy lekarza okulisty.

Objawy zapalenia spojówek

Zapalenie spojówek to jedna z najczęstszych chorób oczu, która objawia się podrażnieniem i zaczerwienieniem oraz łzawieniem narządu wzroku. Może pojawić się ropna wydzielina, uczucie piasku pod powiekami oraz powierzchniowe zadrażnienie spojówek i rogówki. 

Zapalenie spojówek może mieć charakter ostry lub przewlekły. W pierwszym przypadku choroba ma intensywny przebieg. Objawy przewlekłego zapalenia spojówek są stosunkowo umiarkowane, ale utrzymują się dłużej. Czas trwania zapalenia spojówek zależy od przyczyny i nasilenia procesu zapalnego.

Zapalenie spojówek – przyczyny choroby oczu

Zapalenie spojówek występuje głównie w wyniku zakażenia bakteryjnego lub wirusowego bądź reakcji alergicznej. Do podrażnienia i zakażenia okolic oczu mogą przyczynić się urazy mechaniczne, a także zespół suchego oka.

Najczęstsze przyczyny zapalenia spojówek u dzieci i dorosłych obejmują:

• Bakterie – najczęstsza przyczyna zapalenia oka u niemowląt. U starszych dzieci i dorosłych za uciążliwe podrażnienie i zaczerwienienie oczu oprócz bakterii odpowiadają alergeny.
• Wirusy – to czynniki odpowiedzialne za rozwój wirusowego zapalenia spojówek.
• Kurz, drobnoustroje, zanieczyszczone powietrze – to czynniki środowiskowe mogące być przyczyną zapalenia błony śluzowej oka.
• Zranienie, skaleczenie oka – za zapalenie spojówek mogą być odpowiedzialne urazy prowadzące do mechanicznego ich uszkodzenia.
• Promieniowanie UV również może wpływać na podrażnienie i zaczerwienienie narządu wzroku.
• Zespół suchego oka – długotrwałe noszenie soczewek kontaktowych i niezachowanie zasad higieny podczas ich stosowania oraz niedostateczne nawilżenie narządu wzroku może być czynnikiem sprzyjającym rozwinięciu się zakażenia.

Rodzaje zapalenia spojówek – bakteryjne, wirusowe, alergiczne

Zapalenie spojówek można podzielić na bakteryjne, wirusowe i alergiczne. Rzadziej spotykaną odmianą tego schorzenia jest atopowe zapalenie spojówek, które objawia się przewlekłym stanem zapalnym i może prowadzić do bliznowacenia rogówki. Mówi się również o wiosennym zapaleniu spojówek, które wynika z sezonowego nasilenia się objawów alergicznych. Z kolei olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek związane jest z obecnością dużych brodawek na spojówce. Wiąże się ze znacznym dyskomfortem, zwłaszcza podczas noszenia soczewek kontaktowych. Wtrętowe zapalenie spojówek to choroba bakteryjna, która często współistnieje z zakażeniem układu moczowo-płciowego. Objawia się przewlekłym zapaleniem i obecnością ropnej wydzieliny. Każda z rodzajów zapalenia spojówek charakteryzuje się innymi objawami i wymaga indywidualnego leczenia.

Bakteryjne zapalenie spojówek – objawy i leczenie

Bakteryjne zapalenie spojówek stanowi najczęstszy rodzaj zapalenia spojówek, który występuje u dzieci i dorosłych. Typowym objawem jest ropna wydzielina, świadcząca o infekcji o podłożu bakteryjnym. Dostrzegalny jest obrzęk powiek i sklejanie się ich brzegów. Możliwe jest również uczucie obcego ciała w oku, zaczerwienienie i nadmierne łzawienie oczu.

W przypadku bakteryjnego zapalenia spojówek konieczna jest wizyta u okulisty. Lekarz przepisuje krople z antybiotykiem, a leczenie powinno być kontynuowane do momentu ustąpienia objawów. Pamiętaj, że zapalenie spojówek jest zaraźliwe – należy unikać dotykania okolic oczu, by nie rozprzestrzeniać patogenów.

Wirusowe zapalenie spojówek – objawy i leczenie

Wirusowe zapalenie spojówek często łączy się z przebyciem infekcji górnych dróg oddechowych – występuje zazwyczaj w trakcie lub po jej przebyciu. Inne możliwe przyczyny wirusowego zapalenia spojówek to wirus opryszczki lub wirus ospy wietrznej.

Powszechne objawy tego rodzaju zapalenia to zaczerwienione oczy, obrzęk spojówek oraz znaczne ilości wodnistej wydzieliny z oczu. Początkowo choroba może dotykać jednego oka, a po kilku dniach objąć również drugie oko. Infekcja wirusowa może powodować również rozwinięcie zapalenia rogówki lub innych struktur oka, co wiąże się z takimi objawami, jak ból, światłowstręt, obniżenie ostrości wzroku. 

Leczenie zapalenia spojówek o podłożu wirusowym zawsze wymaga konsultacji z okulistą. W przypadku tej odmiany choroby stosuje się leczenie objawowe, w tym krople nawilżające oraz, w przypadku wirusa opryszczki czy ospy wietrznej, przeciwwirusowe krople do oczu. 

Alergiczne zapalenie spojówek – objawy i leczenie

Alergiczne zapalenie spojówek obejmuje 15–40% populacji i najczęściej występuje w sezonie wiosenno-letnim. Ten rodzaj zapalenia spojówek jest spowodowany kontaktem z alergenem – sierścią zwierząt, kurzem, pyłkami roślin, składnikami kosmetyków. Objawy alergicznego zapalenia spojówek to przede wszystkim uciążliwe swędzenie oczu i nosa, nasilone łzawienie, przekrwienie oczu i obrzęk powiek. Może pojawić się również światłowstręt i gęsta wydzielina z oczu.

W tym przypadku leczenie polega na ograniczeniu kontaktu z alergenem oraz stosowaniu leków przeciwhistaminowych i przeciwalergicznych kropli do oczu, a w cięższych przypadkach kortykosteroidów. Leczenie alergicznego zapalenia spojówek wymaga konsultacji z lekarzem.

Zapalenie spojówek u dzieci – przyczyny i objawy

Zapalenie spojówek często występuje u dzieci. Podobnie, jak u dorosłych może mieć podłoże bakteryjne, wirusowe lub alergiczne. U najmłodszych częściej jednak występuje zapalenie bakteryjne. Wiąże się to z częstym kontaktem rąk z oczami i mniejszą higieną. Choroba o podłożu wirusowym występuje najczęściej u dzieci, które często przechodzą infekcje górnych dróg oddechowych. Alergiczne zapalenie spojówek u dzieci współistnieje z alergicznym nieżytem nosa i astmą, a objawy nasilają się sezonowo.

W przypadku dzieci objawy zapalenia spojówek najczęściej obejmują: obrzęk powiek, światłowstręt, silne łzawienie oraz uczucie dyskomfortu, które powoduje częste pocieranie oczu, co zwiększa ryzyko zakażeń wtórnych. Dzieci mogą mieć trudności z opisaniem swoich dolegliwości, dlatego ważne jest obserwowanie objawów i szybka konsultacja z okulistą w celu rozpoznania zapalenia spojówek i wdrożenia skutecznego leczenia.

Leczenie zapalenia spojówek – domowe sposoby i farmakoterapia

Najczęstszym sposobem leczenia zapalenia spojówek jest wybór odpowiednich kropli do oczu, maści lub zawiesin. Jeśli Twoje objawy są nieznaczne, możesz skorzystać z łagodzących, nawilżających kropli do oczu, które mają w swoim składzie wyciąg ze świetlika lekarskiego, hialuronian sodu, dekspantenol, ektoinę. Łagodzące, nawilżające i kojące działanie tych składników przyniesie ulgę podrażnionym, łzawiącym i zaczerwienionym oczom. W przypadku doskwierających objawów zapalenia spojówek należy udać się na wizytę do lekarza i skorzystać ze specjalistycznych preparatów.

Co pomaga na zapalenie spojówek o podłożu bakteryjnym? Dobrym wyborem są krople lub maści do oczu z antybiotykiem. Należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń dotyczących kuracji – sposobu dawkowania i długości przyjmowania kropli do oczu lub maści z antybiotykiem.

Co na wirusowe zapalenie spojówek? W przebiegu wirusowego zapalenia spojówek najczęściej stosowane jest leczenie objawowe – podaje się „sztuczne łzy” o intensywnym działaniu nawilżającym, które łagodzą przebieg choroby. W przypadku wirusowego zapalenia spojówek spowodowanego wirusem opryszczki czy ospy wietrznej podaje się przeciwwirusowe krople do oczu.

Jak leczyć alergiczne zapalenie spojówek? Jeśli masz do czynienia z alergicznym zapaleniem spojówek, podstawą łagodzenia objawów jest ograniczenie kontaktu z alergenem. Często nie jest to możliwe, dlatego stosuje się przeciwalergiczne krople do oczu oraz leki przeciwhistaminowe. W przypadku odczuwania większej ilości objawów alergii niezwiązanych tylko z narządem wzroku warto skorzystać z konsultacji alergologicznej.

Niezależnie od przyczyny, niezwykle istotne podczas leczenia zapalenia spojówek jest przestrzeganie zaleceń lekarza oraz dbanie o higienę oczu, aby zapobiegać nawrotom choroby.

FAQ

Źródła:

Prost M. (2014). Zapalenie spojówek u dorosłych. Medycyna Praktyczna – Pacjent. https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobyspojowki/83224,zapalenie-spojowek-u-doroslych [dostęp: 09.07.2025]

Groblewska, A. (2011). Alergiczne zapalenie spojówek. Alergoprofil, 7(1), s. 11-15. https://www.journalsmededu.pl/index.php/alergoprofil/article/download/247/216 [dostęp: 09.07.2025]

Prost M. (2018). Bakteryjne zapalenie spojówki i rogówki – wytyczne terapeutyczne. OphthaTherapy. Therapies in Ophthalmology, 5 (supl. 1), s. 5-9. https://journalsmededu.pl/index.php/ophthatherapy/article/download/701/648 [dostęp: 09.07.2025]