Zespół suchego oka – metody leczenia – przyczyny – objawy

Zespół suchego oka to dolegliwość, w  przebiegu której powierzchnia oka nie jest właściwie nawilżona przez film łzowy. W efekcie – rogówka i spojówka oka stają się suche, a pacjent odczuwa duży dyskomfort. Specjaliści szacują, że z zespołem suchego oka zmaga się 11-17% dorosłych. Jakie są najczęstsze objawy zespołu suchego oka? Jakie są metody leczenia zespołu suchego oka? Czy cierpiąc na zespół suchego oka można poddać się laserowej korekcji wzroku? Odpowiedzi na te pytania poznasz po lekturze naszego artykułu.

Zespół suchego oka często jest diagnozowany u kobiet w okresie menopauzy oraz u pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi, dermatologicznymi czy neurologicznymi. Może również być konsekwencją stosowania niektórych leków, np. przeciwhistaminowych, antykoncepcyjnych, przeciwmigrenowych, przeciwarytmicznych, antydepresyjnych czy obniżających ciśnienie krwi.

Zespół suchego oka często dotyka również nałogowych palaczy tytoniu.

Czym jest film łzowy?

Film łzowy to warstwa, potocznie nazywana łzami, która pokrywa powierzchnię oka, czyli rogówkę i spojówkę. Możemy go zobaczyć patrząc w lusterko.

Film łzowy składa się z trzech warstw. Należą do nich:

• Warstwa śluzowa – jej zadaniem jest utrzymywanie filmu łzowego na powierzchni oka. Jest produkowana przez komórki kubkowe oraz gruczoły Molla i Krase’a.
• Warstwa wodnista – jest odpowiedzialna za dostarczanie tlenu rogówce oraz nawilżanie nabłonka. Jest produkowana przez gruczoł łzowy, zawiera wodę, białka oraz sole mineralne. Chroni oko przed zanieczyszczeniami i bakteriami.
• Warstwa tłuszczowa – składa się z wosków estrowych oraz estrów cholesterolu. To dzięki niej oko jest odpowiednio natłuszczone, a powieka nie obciera gałki ocznej. Jest produkowana produkowana przez gruczoły tarczkowe Meiboma.

Film łzowy zawiera w sobie także witaminy i czynniki wzrostu, budujące rogówkę i spojówkę. Prawidłowa ilość i skład filmu łzowego zapewniają właściwe funkcjonowanie gałki ocznej.

Zobacz: Grubość rogówki a laserowa korekcja wzroku

Zadania filmu łzowego:

• ochrona oka przez drobnoustrojami i bakteriami;
• zapobieganie wysychaniu oka;
• nawilżanie i odżywiani oka.

Gdy skład filmu łzowego jest nieprawidłowy lub niewłaściwie działają gruczoły go produkujące, może dojść do  powstania zespołu suchego oka. 

Zespół suchego oka – objawy

Zespół suchego oka wywołuje szereg uciążliwych dolegliwości. Najczęściej występujące objawy zespołu suchego oka to:

• pieczenie i suchość oczu;
• występowanie wydzieliny surowiczej w worku spojówkowym;
• przekrwienie oczu;
• wahania ostrości widzenia;
• uczucie ciała obcego lub piasku pod powiekami.

Warto wspomnieć, że subiektywny brak uczucia suchości oczu nie wyklucza tej choroby. Zdarzają się pacjenci, u których produkcja łez nie jest zaburzona, ale np. ich skład nie zapewnia wystarczającego nawilżenia.

Objawy zespołu suchego oka stają się bardziej uporczywe w sezonie grzewczym oraz w suchym, gorącym, klimacie. Dolegliwości może nasilać także długa praca przy komputerze. Przejściowo zespół suchego oka może pojawiać się przed miesiączką. Czasami z zespołem suchego oka współistnieje suchość w ustach.

Zespół suchego oka – leczenie

Występowanie zespołu suchego oka diagnozuje okulista po przeprowadzeniu dokładnego badania w lampie szczelinowej. Podczas wizyty lekarz sprawdza i ocenia: gruczoły Meiboma, które są odpowiedzialne za produkcję filmu łzowego, stan i brzegi powiek oraz częstotliwość mrugania.

Leczenie zespołu suchego oka polega na łagodzeniu uciążliwych objawów poprzez stosowanie preparatów, które zastępują brakujące łzy. Są to tzw. sztuczne łzy – krople, których zadaniem jest nawilżenie oka oraz zwiększenie lepkości. Zazwyczaj zawierają one karbomer, kwas hialuronowy lub triglicerydy.

Część takich kropli zawiera także środki konserwujące. Takie preparaty powinny wybierać osoby z umiarkowanym zespołem suchego oka, które korzystają z kropli sporadycznie. Pacjenci, których stan wymaga częstego zakraplania (nawet kilka razy dziennie) powinni wybierać produkty bez konserwantów.

Osiągnięcia współczesnej medycyny pozwalają stworzyć sztuczne łzy z pobranej od chorego surowicy. Do jej zalet należą: doskonały skład (woda, białko, albumina, globulina oraz elektrolity i hormony) świetna lepkość, długie działanie, brak konserwantów. Dodatkowo, surowica wspiera także regenerację nabłonka w oku. Warto omówić takie rozwiązanie ze swoim lekarzem prowadzącym.

Podstawowe zasady leczenia zespołu suchego oka

Pacjenci, u których lekarz zdiagnozuje występowanie zespołu suchego oka powinni pamiętać, że:

• aby dolegliwości zespołu suchego oka były mniej uciążliwe konieczne jest częste podawanie kropli. Większość dostępnych na rynku preparatów zapewnia optymalne nawilżenie przez około 20 minut po podaniu;
• dobrze jest użyć kropli podczas sytuacji, wzmagających objawy zespołu suchego oka (długie przebywanie w klimatyzowanym pomieszczeniu, praca przed komputerem, oglądanie telewizji, itp.);
• warto wybierać krople bez konserwantów, bo uniknąć dodatkowych podrażnień;
• na noc dobrym wyborem jest stosowanie leków w postaci żelów nawilżających. Mają one dłuższy czas działania, ale mogą pogarszać ostrość widzenia, dlatego nie rekomenduje się ich stosowania w ciągu dnia.

Jeśli zespół suchego oka daje mocno nasilone objawy lekarz może zadecydować o zamknięciu punktów łzowych na określony czas lub na stałe. Czasowe zamknięcie wykonuje się poprzez założenie zatyczek do punktów łzowych. Innym rozwiązaniem jest zamknięcie punktów łzowych na stałe poprzez koagulacją termiczną lub laserową. Jej celem jest zahamowanie odpływu łez, a co za tym idzie – zwiększenia ich liczby na powierzchni oka.

Zobacz: Podwyższone ciśnienie w oku

Zespół suchego oka – łagodzenie dolegliwości

Co zrobić, aby nieco złagodzić dolegliwości, które powoduje zespół suchego oka? Jest kilka prostych sposobów, które mogą zmniejszyć dyskomfort związany z tym schorzeniem:

• staraj się unikać sytuacji, które wywołują nasilenie objawów: długiego przebywania w klimatyzowanych, zadymionych pomieszczeniach, częstej ekspozycji na suche lub zimne powietrze, palenia tytoniu;
• jeśli pracujesz przy komputerze – pamiętaj o nawilżaniu oczu  i robieniu przerw. Intensywne czytanie (skupienie na danym punkcie lub czynności) powoduje, że nasze oczy rzadziej mrugają, stają się bardziej suche;
• wybieraj okulary z szerokimi oprawami. Będą one swoistą ochroną przed wiatrem i słońcem;
• systematyczne picie wody – odwodnienie organizmu wpływa na nieprawidłowe  funkcjonowanie filmu łzowego.

Zabieg na zespół suchego oka

Współczesna medycyna daje możliwość wyleczenia zespołu suchego oka, poprzez zastosowanie technologii IRPL (Intense Regulated Pulsed Light: wielobarwnego -polichromatycznego światła pulsacyjnego). W trakcie zabiegu na zespół suchego oka przez wykorzystanie „zimnego światła”, lekarz przywraca w gruczołach Meiboma prawidłowy przepływ lipidów. Dzięki temu poprawia się jakość filmu łzowego, a objawy zespołu suchego oka ustępują.

Zespół suchego oka a laserowa korekcja wzroku

Zespół suchego oka stanowi przeciwwskazanie do wykonania zabiegu laserowej korekcji wzroku. To wszystko dlatego, że usuwanie wady wzroku z pomocą lasera mogłoby zaostrzyć objawy tej dolegliwości. Dodatkowo zespół suchego oka znacznie utrudniałby gojenie i regenerację rogówki po zabiegu. Z tego powodu laserowa korekcja wzorku przy zespole suchego oka nie jest zalecana.