Światłowstręt – przyczyny, objawy i strategie zaradcze

Dyskomfort odczuwany podczas słonecznych dni, nadwrażliwość oczu na światło, a nawet łzawienie i ból oczu czy głowy to sytuacje, które mogą przytrafić się każdej osobie. Przyczyn może być wiele. Wyjątkowa ostrość źródła światła, zapalenie spojówek czy też wcześniejsze, długie przebywanie w zaciemnionym miejscu to jedynie niektóre z nich. Zazwyczaj jednak takie objawy szybko mijają i wówczas nie ma powodu do niepokoju. Niekiedy jednak podobne dolegliwości występują notorycznie. Wówczas światłowstręt wymaga konsultacji z lekarzem w celach diagnostycznych. Sprawdź, jakie mogą być przyczyny światłowstrętu i o czym może świadczyć ten objaw.

Czym jest światłowstręt?

Światłowstręt określany jest jako nadwrażliwość na światło i fotofobia. To sytuacja, w której dochodzi do zaczerwienienia gałek ocznych, odczuwania dyskomfortu lub bólu oczu, a także nadmiernego łzawienia na skutek kontaktu danej osoby ze światłem. Pacjent nie jest w stanie normalnie otworzyć oczu, mruży powieki i odczuwa pieczenie. 

Światłowstręt nie jest chorobą, a jedynie objawem wielu możliwych dolegliwości. Może występować zarówno nadwrażliwość na światło u dzieci, jak i dorosłych. Kwestia tego, jak wygląda leczenie tej przypadłości, ściśle zależy od przyczyny światłowstrętu. W przypadku wystąpienia specyficznych symptomów przy ekspozycji na światło należy skontaktować się z okulistą w celu zdiagnozowania powodu i leczenia przyczyny.

Objawy światłowstrętu

Jednym z objawów światłowstrętu jest silny ból oka pojawiający się w trakcie spoglądania na źródło światła. Nie musi to być światło słoneczne. Podobne objawy wywołuje również różnego rodzaju sztuczne oświetlenie. Ponadto osoba cierpiąca na fotofobię odczuwa wyraźny dyskomfort. Stara się mrużyć oczy, zasłaniać je i zamykać. Kolejnym charakterystycznym objawem pojawienia się światłowstrętu jest obecność łzawienia oczu. Warto na tę kwestię zwrócić uwagę szczególnie w przypadku, gdy nie doszło do pogorszenia ostrości widzenia w związku z ciałem obcym czy rzęsą w pobliżu źrenicy. 

Nadmiernej wrażliwości na światło często towarzyszy również ból głowy, który Pacjenci odczuwają głównie w obszarze czołowym. Pojawia się też uczucie suchości oka. W przypadku światłowstrętu u dzieci występuje wyraźne rozdrażnienie i płaczliwość. Szczególnie zaniepokoić powinna też wydzielina obecna w oku, zaburzenia chodu, unikanie oświetlonych miejsc, ale też katar czy gorączka, co może wskazywać na obecność infekcji, której towarzyszy właśnie fotofobia.

Nadwrażliwość na światło i światłowstręt a choroby oczu

Choroby oczu, które mogą powodować światłowstręt, to przede wszystkim zapalenie spojówek typu alergicznego, jak i infekcyjnego. Wówczas oczy wrażliwe na światło nie tylko łzawią i pieką, lecz także są wyraźnie zaczerwienione, a schorzeniu towarzyszy wydzielina ropno-śluzowa. Spojówki są obrzęknięte, a w wielu przypadkach dodatkowo pojawia się katar sienny. To najczęstsza przyczyna zarówno u dorosłych, jak i dzieci. 

Ponadto do przyczyn nadwrażliwości na światło można zaliczyć:

• choroby rogówki (ciało obce w rogówce, zapalenie rogówki, erozja rogówki, owrzodzenie rogówki),
• schorzenia tęczówki, a w szczególności zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej oka, co skutkuje wystąpieniem nagłych i silnych dolegliwości bólowych oraz znacznym obniżeniem ostrości wzroku,
• zapalenie twardówki,
• zespół suchego oka, co jest związane z zaburzonym procesem wydzielania łez. Nadwrażliwości na światło towarzyszy wówczas uczucie ,,piasku pod powiekami”, a także zaczerwienienie oczu i świąd,
• jaskra – poważne schorzenie występujące na skutek wysokiego ciśnienia w gałce ocznej. Charakterystyczne w tym przypadku jest widzenie tęczowych kół przy patrzeniu w źródło światła.

Może się też zdarzyć, że światłowstręt jest związany z występowaniem wrodzonej szczeliny błony naczyniowej oka. To jednak przypadki bardzo rzadkie. Objawy i przyczyny światłowstrętu wymagają konsultacji specjalistycznej. W przypadku wielu chorób oczu szybka pomoc okulistyczna może uchronić Pacjenta przed uszkodzeniem, a nawet utratą wzroku. Kompleksową pomoc diagnostyczną oraz terapeutyczną w tym zakresie oferują specjaliści Optegry.

Jakie mogą być przyczyny światłowstrętu? Migrena i inne schorzenia

Światłowstręt jest objawem nie tylko dolegliwości związanych z narządem wzroku. Często stanowi przejaw istnienia chorób niezwiązanych bezpośrednio ze wzrokiem. Jest tak chociażby w przypadku oparzenia słonecznego oczu, do którego może dojść w wyniku przebywania przez długi czas w nasłonecznionym miejscu, bez odpowiedniego zabezpieczenia wzroku w postaci okularów przeciwsłonecznych.  

Światłowstręt może być skutkiem podania niektórych leków, np. o działaniu rozszerzającym źrenicę. To m.in. fenylefryna, atropina czy tropikamid. Tym, co u niektórych osób wywołuje światłowstręt, jest też niedobór witaminy B2, czyli ryboflawiny. Niedostateczna ilość tego związku, poza nadwrażliwością na światło, zmniejsza również ostrość widzenia.

Często światłowstręt jest spowodowany także migreną. Innymi objawami towarzyszącymi, poza silnym bólem głowy, bywają wówczas także nudności, ale też nadwrażliwość na dźwięki oraz zapachy. Inną przypadłością neurologiczną, której towarzyszy fotofobia jest zapalenie opon mózgowych. To choroba przebiegająca z wysoką gorączką i wyraźną sztywnością karku – może być stanem zagrażającym życiu. Nigdy nie należy jej lekceważyć. Nadwrażliwość na światło występuje również w przebiegu nowotworów układu nerwowego.

Światłowstręt może wystąpić też u osób cierpiących na niektóre choroby tarczycy, szczególnie Gravesa-Basedowa. Fotofobia towarzyszy takim chorobom infekcyjnym, jak grypa, odra, włośnica czy wścieklizna. Problem nadwrażliwości na światło występuje także często podczas udaru mózgu, po przedawkowaniu alkoholu i doznaniu urazu głowy, w którym doszło do krwawienia podpajęczynówkowego. Na skutek intensywnych zmian zachodzących w trakcie ciąży w organizmie światłowstręt może dotyczyć też kobiet do momentu rozwiązania. 

Co pomaga na światłowstręt?

W przypadku wystąpienia bólu gałek ocznych i światłowstrętu z nim związanego kluczowa jest wizyta u specjalisty w celach diagnostycznych lub leczniczych. Pozbycie się problemu jest ściśle związane z wyeliminowaniem przyczyny fotofobii. W celu złagodzenia suchości oczu warto stosować sztuczne łzy lub nawilżające krople do oczu. Kluczowe jest też unikanie (na ile to możliwe) przebywania w miejscach o silnym natężeniu światła.

Aby złagodzić objawy fotofobii, należy też nosić okulary przeciwsłoneczne lub szkła fotochromowe. Istotna jest również higiena oczu i rąk, co zmniejszy ryzyko występowania różnego rodzaju infekcji. 

FAQ

Źródła:

• Kamiński, Baltazar. „Krwotok podpajęczynówkowy w praktyce zespołów ratownictwa medycznego.” (2019).
• Linde, Mattias. „Migrena: współczesne kierunki leczenia.” Polski Przegląd Neurologiczny 4.C (2008): 1-13.
• Lis, Angelika, et al. „ZJAWISKO FOTONADWRAŻLIWOŚCI–ISTOTNE DZIAŁANIE NIEPOŻĄDANE POWSZECHNIE STOSOWANYCH LEKÓW.” Prospects in Pharmaceutical Sciences 19.3 (2021): 18-27.