Dalekowzroczność (nadwzroczność). Przyczyny, objawy i leczenie

10 lutego 2022

Dalekowzroczność, inaczej nadwzroczność to jedna z wad wzroku, przez którą udajemy się do okulisty, często otrzymujemy pierwsze okulary lub zaprzyjaźniamy się z plusowymi soczewkami kontaktowymi. Hyperopia często dotyka osoby starsze, ale może też wystąpić u osób młodych, a nawet dzieci. Co warto wiedzieć o dalekowzroczności i na jakie objawy zwrócić uwagę, aby w porę zareagować i nie dopuścić do rozwoju wady wzroku? Sprawdź, czym jest nadwzroczność i jak można sobie z nią skutecznie poradzić. 

Czym jest dalekowzroczność?

Dalekowzroczność to powszechna wada, która powoduje niewyraźne widzenie szczególnie z bliska, choć niekiedy także z daleka. Niewyraźne widzenie przedmiotów polega na nieprawidłowym ogniskowaniu promieni świetlnych za siatkówką przez układ optyczny oka. Obraz docierający do mózgu jest rozmyty, a ostrość niewłaściwa.

Nadwzroczność w sposób naturalny występuje u dzieci do około 7. roku życia, jednak z czasem oczy powinny ulegać procesowi emmetropizacji i naturalnie pozbywać się nadwzroczności. Ten stan zazwyczaj się normuje. Chociaż w przypadku niskiej nadwzroczności ostrość widzenia przedmiotów znajdujących się blisko jest niewyraźna, a występujących daleko wyraźna, wraz ze wzrostem wielkości wady obiekty znajdujące się w oddali również mogą stać się zamazane, a Pacjent nie widzi dobrze ani w dalekiej, ani bliskiej odległości.

W oku z nadwzrocznym, przy maksymalnie rozluźnionej akomodacji, wiązka promieni biegnąca od przedmiotu umieszczonego w nieskończoności równolegle do osi optycznej, zostaje skupiona przez układ optyczny oka za siatkówką oka, co powoduje utworzenie na siatkówce oka nieostrego obrazu.

Należy jednak pamiętać, że osoba z nieskorygowana nadwzrocznością może poprawić lub uzyskać prawidłową ostrość wzroku poprzez włączenie akomodacji. Wówczas obraz przedmiotu zostaje zogniskowany (skupiony) z użyciem wyższej mocy optycznej soczewki , następuje utworzenie ostrego obrazu i pozwala to na dobre widzenie. 

Z wiekiem siła akomodacji maleje – stan ten określany jest jako prezbiopia i nie należy go mylić z dalekowzrocznością, choć w obu przypadkach korekcją są soczewki o mocy dodatniej.

Nadwzroczność to wada, której wielkość określa się za pomocą dioptrii. Na tej podstawie wyróżnia się trzy rodzaje nadwzroczności:

• niską – do + 2,5 dioptrii,
• średnią – od + 2,5 dioptrii do + 6 dioptrii,
• wysoką – powyżej + 6 dioptrii.

Przyczyny nadwzroczności

Dalekowzroczność (hypermetropia, hyperopia) pojawia się u osób, które mają rogówkę o zbyt płaskim kształcie lub zbyt krótką gałkę oczną. W takiej sytuacji rogówka jest zbyt mała w stosunku do gałki ocznej. Właśnie wtedy światło, które wpada do oka, zostaje skupione przez układ optyczny za siatkówką oka, co powoduje utworzenie nieostrego obrazu. 

Nadwzroczność, która pojawia się u dzieci, ma postać fizjologiczną – narząd wzroku dopiero się rozwija. Większość dzieci rodzi się z nadwzrocznością. Określana jest ona wówczas, jako nadwzroczność fizjologiczna i wynika z nieukończonego jeszcze rozwoju gałki ocznej. Wraz ze rozwojem dziecka wartość nadwzroczności fizjologicznej powinna ulegać zmniejszaniu, dlatego należy regularnie badać wzrok. Jeśli wywiad rodzinny jest obciążony, wizyty kontrolne u dziecka powinny odbywać się częściej.

Przyczyny dalekowzroczności, czyli hyperopii upatruje się też w genetyce. W niektórych przypadkach bywa ona chorobą dziedziczną.

Jakie są objawy dalekowzroczności poza niewyraźnym widzeniem z bliska?

Skoro już wiadomo, na czym polega dalekowzroczność, warto znać charakterystyczne objawy nadwzroczności. To najczęściej:

• odruchowe oddalanie przedmiotów od twarzy,
• mrużenie oczu,
• napięcie gałek ocznych,
• częste bóle głowy,
• permanentne zmęczenie,
• łzawienie oczu.

Dalekowzroczność skutecznie utrudnia wykonywanie prostych, codziennych czynności, takich jak np. czytanie czy pisanie. Właśnie przez to wada będzie najbardziej uciążliwa dla dzieci, które chodzą do szkoły i może przyczynić się do słabych wyników w nauce. Jednak objawy te można zauważyć także u osób pracujących przy biurku i w wielu innych miejscach.

Warto również dodać, że osoby, które cierpią na nadwzroczność, bardziej od innych są narażone na wystąpienie jaskry. Jest to związane z wąskim kątem przesączania, czyli strukturą, za pomocą której odpływa płyn z oka. Kiedy kąt przesączania się zamyka, wzrasta ciśnienie wewnątrzgałkowe, co powoduje uszkodzenie nerwu wzrokowego. Noszenie okularów lub soczewek nie uchroni przed pojawieniem się chorób oczu, w tym np. jaskry. Dlatego tak ważne jest, żeby wykonywać kontrolne badania u okulisty celem wykluczenia lub szybkiego zdiagnozowania chorób oczu oraz wad wzroku.

Nadwzroczność może dotyczyć zarówno jednego oka, jak i obu. 

Sposoby korygowania dalekowzroczności

Korygowanie dalekowzroczności polega na tym, by umożliwić promieniom świetlnym wpadającym do oka skupianie się na siatkówce, a nie za nią. Dlatego dalekowzroczność koryguje się poprzez szkła skupiające. Wówczas światło skupia się prawidłowo. W takiej korekcji wzroku stosuje się okulary z wypukłymi szkłami lub soczewki kontaktowe. Które z tych rozwiązań jest lepsze? Wszystko zależy od indywidualnych preferencji.

Warto jednak pamiętać o tym, że okulary mogą nieco zawężać pole widzenia. Z kolei osoby, które używają soczewek kontaktowych, muszą pamiętać o szczególnym dbaniu o higienę, by nie doprowadzić do zapalenia spojówek, zapalenia rogówek lub innych infekcji. W obu przypadkach można jednak łatwo skorygować wadę wzroku, choć żaden ze sposobów nie wpływa na ewentualny możliwy dalszy rozwój wady i nie jest formą jej skutecznego leczenia.

Leczenie dalekowzroczności – czy tę wadę wzroku można usunąć w sposób trwały?

W trwałym leczeniu dalekowzroczności stosuje się jednak zabieg laserowy. Polega on na zmianie kształtu przedniej powierzchni rogówki. Rogówka zostaje uwypuklona i wówczas jej moc ulega zwiększeniu. Laserowa korekcja wzroku w ciągu ostatnich lat staje się coraz popularniejsza i wykonywana jest coraz częściej zarówno w przypadku leczenia osób nadwzrocznych, jak i krótkowzrocznych. 

Należy jednak pamiętać, że najpierw trzeba zakwalifikować się do zabiegu laserowej korekcji wzroku. Jednym z kluczowych kryteriów jest wiek. Najczęściej, tego rodzaju zabiegi są wykonywane u osób między 21., a 55. rokiem życia. Ponadto korekcja w minimalnym stopniu ingeruje w strukturę oka, rekonwalescencja jest krótka i pacjent bardzo szybko powraca do codziennych obowiązków.

Najczęściej zadawane pytania