Wady wzroku – rodzaje. Jakie są najpopularniejsze wady wzroku?

29 czerwca 2025

Wady wzroku to jedno z najczęściej występujących schorzeń na świecie. Dotyczy ono zarówno dzieci, jak i dorosłych oraz osób starszych. Pojawienie się wady wzroku warunkują czynniki genetyczne i środowiskowe. Niektóre choroby oczu pojawiają się z wiekiem. Popularne wady wzroku są stosunkowo łatwe do skorygowania, ale wymagają regularnych kontroli u specjalisty. Ich zaniedbanie może prowadzić do występowania powikłań. Jakie są najczęstsze wady wzroku? Skąd się biorą i jak można je leczyć? Na te pytania odpowiadamy w naszym artykule. Przedstawiamy najpopularniejsze rodzaje wady wzroku, a także wyjaśniamy ich pochodzenie. Zapraszamy do lektury.

Czym jest wada wzroku?

Wada wzroku to brak zdolności oka do tworzenia prawidłowo zogniskowanego obrazu na plamce żółtej, czyli centralnej części siatkówki. Człowiek odczuwa ten stan jako złe lub niewyraźne widzenie, czyli tzw. zaburzenia widzenia. Związane jest to z nieprawidłowym działaniem mechanizmu refrakcji oka. Refrakcja, czyli załamanie światła, to proces zachodzący w oku, który pozwala uzyskać wyraźny obraz. W sytuacji, gdy występuje wada wzroku i światło załamuje się nieprawidłowo – to, co widzimy, staje się rozmazane i nieostre. Wady refrakcji oka najczęściej przybierają formę krótkowzroczności, dalekowzroczności lub astygmatyzmu. Inną wadą jest starczowzroczność (prezbiopia), która wynika z naturalnego procesu starzenia narządu wzroku.

Jak się koryguje wady wzroku? Poznaj metody korekcji wad wzroku

Wymienione wyżej najczęstsze wady wzroku koryguje się za pomocą:

• okularów korekcyjnych, 
• soczewek kontaktowych,
• zabiegów laserowej korekcji wad wzroku (wykonywanych m.in. w naszej klinice Optegra). 

Warto mieć świadomość, iż nieprawidłowo dobrane szkła lub zaniechanie korygowania złego widzenia może znacząco obniżać komfort codziennego życia oraz powodować takie dolegliwości, jak częste bóle głowy, nawracające uczucie zmęczenia oczu. Ignorowanie wady wzroku skutkuje zwykle jej pogłębieniem. Jeśli masz zaburzenia widzenia, powinieneś niezwłocznie udać się do lekarza okulisty, który wykona badanie wzroku i wdroży właściwe leczenie.

Jak powstają wady wzroku? Prezbiopia, astygmatyzm, dalekowzroczność i krótkowzroczność

Wyróżnia się kilka czynników, które warunkują rozwijanie się wad i chorób narządu wzroku:

• czynniki genetyczne – badania naukowe pokazują, że skłonności do występowania wad wzroku mogą być dziedziczne;
• czynniki środowiskowe – wykonywanie zawodu w środowisku niekorzystnym dla oczu i mocno je nadwyrężającym, np. w sztucznym świetle czy przed monitorem komputera, zwiększa ryzyko wystąpienia wad i chorób oczu;
• występowanie chorób współistniejących – niekiedy na rozwój wad wzroku mają wpływ inne choroby, z którymi zmaga się pacjent, np. cukrzyca;
• wiek – starzenie organizmu to naturalny proces, którego nie można zatrzymać, powodujący prezbiopię.

Wady wzroku – krótkowzroczność może sprzyjać rozwojowi jaskry i zaćmy

Krótkowzroczność jest najczęściej występującą wadą wzroku na świecie. W wyniku tej wady obraz powstaje przed siatkówką. Objawem jest złe widzenie obiektów znajdujących się w dużych odległościach.

Krótkowzroczność to rodzaj wady wzroku, który najczęściej występuje jako połączenie czynników genetycznych i środowiskowych. Jeśli do predyspozycji rodzinnych dodamy negatywny wpływ środowiska w postaci stresu, długotrwałego patrzenia w monitor lub ekran smartfonu, nieodpowiednią dietę i ograniczony czas spędzany na świeżym powietrzu, to będzie to dobre uzasadnienie dla stwierdzenia, że krótkowzroczność jest już niemal epidemią.

Krótkowzroczność należy bezwzględnie korygować. Jest to związane nie tylko z koniecznością podniesienia jakości życia, ale również możliwością wystąpienia powikłań. Niekorygowana krótkowzroczność może sprzyjać rozwojowi:

• odwarstwienia siatkówki,
• jaskry,
• zaćmy,
• zmętnienia rogówki,
• AMD (zwyrodnienie plamki żółtej).

Najpopularniejszym sposobem korekty tej wady jest używanie okularów lub szkieł kontaktowych o wartości ujemnej. Trwałą metodą jest zabieg wszczepienia soczewek fakijnych, refrakcyjna wymiana soczewek, dzięki którym możemy pozbyć się problemów z widzeniem.

Najczęstsze wady wzroku – dalekowzroczność (nadwzroczność)

Dalekowzroczność (nadwzroczność) to wada wzroku, w której obraz powstaje za siatkówką. W zależności od wartości nadwzroczności i możliwości zakresów akomodacji Pacjenta, niewyraźne widzenie przedmiotów występuje tylko w bliskiej lub w bliskiej oraz dalekiej odległości.

Przy niskich wartościach nadwzroczności, młodzi Pacjenci całkiem dobrze widzą na odległość, co jest wynikiem użycia akomodacji i ciągłego napięcia mięśni. Czytanie z bliskiej odległości również jest możliwe, ale po dłuższym czasie może przynosić dyskomfort. Predyspozycje do tej wady wzroku często są dziedziczone. Zdarzają się sytuacje, w których ta wada oka rozwija się z powodu innych schorzeń, np. problemów z siatkówką, cukrzycą. W przypadku tej wady Pacjenci często odczuwają zmęczenie oczu i ból głowy przy dłuższym czytaniu lub pracy przed monitorem. 

Popularnym sposobem korekty dalekowzroczności jest stosowanie wypukłych szkieł sferycznych, soczewek kontaktowych o wartości dodatniej. Do innych metod należą: 

• laserowa korekcja wzroku,
• zabieg wszczepienia soczewek fakijnych,
• refrakcyjna wymiana soczewek. 

Popularna wada wzroku – astygmatyzm. Jak go korygować?

Astygmatyzm to wada wzroku polegająca na zniekształceniu rogówki oka, która powoduje niewyraźne widzenie. Czasami występuje wspólnie z krótkowzrocznością lub dalekowzrocznością. Astygmatyzm jest uznawany za dziedziczną wadę wzroku, ale na jego rozwój mogą mieć wpływ także czynniki środowiskowe, np. długotrwała praca z niedużych odległości lub przy niewystarczająco dobrym oświetleniu, czasami uraz oka.

Nierzadko Pacjenci z astygmatyzmem wskazują, że towarzyszą im takie objawy jak np. częste bóle głowy, swędzenie, pieczenie lub zaczerwienienie oczu. Osoby z tą wadą widzą przedmioty znajdujące się blisko jako rozmazane, muszą często mrużyć oczy, mogą mieć trudności z koncentracją.

Sposobem leczenia astygmatyzmu jest stosowanie cylindrycznych soczewek okularowych lub kontaktowych. Inną opcją jest laserowa korekcja astygmatyzmu.

Wady wzroku – starczowzroczność (prezbiopia). Metody korekcji

Starczowzroczność jest procesem naturalnego starzenia się organizmu. Mamy z nią do czynienia najczęściej w okolicach 40.-50. roku życia, niezależnie od tego, czy występowała wcześniej inna wada wzroku. Starczowzroczność polega na stopniowej utracie przez oko zdolności do akomodacji i pojawia się wraz z wiekiem.

Pierwszym objawem jest potrzeba odsuwania czytanego tekstu coraz dalej od oczu. Jednocześnie Pacjenci obserwują u siebie osłabioną ostrość widzenia i szybsze męczenie oczu. Najpóźniej ujawnia się u osób krótkowzrocznych, które korzystają z okularów z soczewkami o wartościach ujemnych. Może być korygowana z pomocą odpowiednich soczewek. Innym rozwiązaniem jest wykonanie laserowej operacji wzroku w odniesieniu do starczowzroczności.

FAQ

Źródła:

A. Grzybowski, Okulistyka, 2018

A. Lens, S. C. Nemeth, J. K. Ledford, red. wyd. pol. Marta Misiuk-Hojło, Anatomia i fizjologia narządu wzroku, 2010

Najczęstsze wady wzroku – nadwzroczność, krótkowzroczność, astygmatyzm i prezbiopia, www. zdrowie.tvn.pl, https://zdrowie.tvn.pl/a/najczestsze-wady-wzroku-nadwzrocznosc-krotkowzrocznosc-astygmatyzm-i-prezbiopia

Wada wzroku. Rodzaje wad wzroku i sposoby ich wyrównania, www.medonet.pl, https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-narzadu-wzroku,wady-wzroku—rodzaje–przyczyny–sposoby-wyrownania,artykul,1578445.html