Czym jest anizokoria? Przyczyny, objawy i leczenie schorzenia

Anizokoria objawia się nierównością średnic źrenic oczu względem siebie i dotyka około 20% społeczeństwa. Przyczyny tego schorzenia mogą być zróżnicowane — od różnych chorób neurologicznych lub zaburzeń układu nerwowego po wady fizjologiczne. Anizokoria bywa trudna do zauważenia i zdiagnozowania, dlatego tak ważna jest obserwacja pojawiających się zmian i jeśli są powodem do niepokoju, szybka konsultacja z optometrystą.

Źrenica oka – co warto o niej wiedzieć?

Źrenica to otwór znajdujący się w środkowej części tęczówki. Jej główna funkcja polega na odruchowym regulowaniu ilości światła, które dociera do siatkówki oka. Następnie jest ono przetwarzane je na impulsy nerwowe, przekazywane do mózgu i umożliwia ostre widzenie.

Gdy strumień światła wpada do oka, otwór w tęczówce oka kurczy się, chroniąc siatkówkę przed nadmiernym naświetleniem. Z kolei, gdy poziom oświetlenia nie jest optymalny, źrenica się rozszerza, aby wpuścić więcej światła do siatkówki i poprawić widzenie.

Oba mięśnie regulujące szerokość źrenicy — rozwieracz i zwieracz, są zależne od zmian oświetlenia. Ich praca polega na odruchowym kurczeniu się lub rozluźnianiu, w odpowiedzi na wzrost natężenia bodźca świetlnego docierającego do oka lub jego spadek. Proces kontroluje współczulny, przywspółczulny, układ nerwowy, który dostosowuje wielkość otworu źrenic do warunków oświetlenia.

Fizjologicznie obie źrenice są równe, symetryczne, a ich średnica nie powinna przekraczać 4 mm. Stan, jakim jest anizokoria, to różnica w wielkości źrenic obu oczu. Najczęściej jest zauważalna po zaświeceniu latarką bezpośrednio w gałkę oczną i nierównym odruchu źrenic na światło. 

Na czym polega nierówność źrenic? Rodzaje i objawy anizokorii

Anizokoria, inaczej nierówność źrenic, to nieprawidłowość w obrębie gałki ocznej, w której mamy do czynienia z upośledzoną reakcją źrenic w odpowiedzi na wzrost strumienia wpadającego światła. Choć obie źrenice powinny być równe, jedna jest wyraźnie większa lub mniejsza niż druga.

Występująca nagle anizokoria jest objawem różnych chorób, zaburzeń lub urazów i nie można jej bagatelizować.

Fizjologiczna anizokoria to stan, w którym różnica zwężenia źrenic w odpowiedzi na światło nie przekracza 0,6 mm, nie powoduje żadnych innych objawów i jest często dziedziczona. Anizokoria fizjologiczna jest zwykle bezpieczna i nie wymaga leczenia.

Jeśli różnica w średnicy otworów źrenicznych przekracza 1 mm, to najczęściej wynik choroby i wymaga rozpoczęcia leczenia. Patologiczna anizokoria jest spowodowana przez różne przyczyny, w tym choroby neurologiczne, uszkodzenia nerwów, choroby oczu, układu krążenia, infekcje, a także działanie niektórych leków i substancji psychoaktywnych.

Anizokoria patologiczna może być widoczna stale lub tylko podczas określonych okoliczności, dlatego czasami bywa trudna do wychwycenia. Trzeba być zatem wyczulonym na różne objawy, które mogą jej towarzyszyć.

Jeśli nierówność źrenic jest skutkiem choroby neurologicznej, możemy odczuwać silne bóle głowy, problemy z równowagą, drgawki, trudności z mówieniem, czy zaburzenia pamięci. Jeżeli anizokoria jest spowodowana urazem lub uszkodzeniem oka, może towarzyszyć jej ból, zaczerwienienie oka, zaburzenia widzenia lub podwójne widzenie.

Jakie są przyczyny anizokorii? Patologiczna anizokoria – objaw wielu schorzeń układu nerwowego

Wszystkie przypadki nierówności źrenic, które pojawiły się nagle, wymagają konsultacji u okulisty lub neurologa i przeprowadzenia szczegółowej diagnostyki. Konieczne jest wykluczenie innych, poważnych chorób towarzyszących, które mogły się przyczynić do powstania anizokorii. 

Najczęstsze schorzenia powiązane z nierówną średnicą źrenic to:

• choroby neurologiczne, takie jak choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane,
• tętniak tętnicy łączącej tylnej mózgu, prowadzący do porażenia nerwu okoruchowego,
• urazy głowy, 
• urazy okulistyczne, 
• nerwica,
• choroby oczu, takie jak zapalenie twardówki, naczyniówki, jaskra, choroby siatkówki,
• uszkodzenie nerwu wzrokowego.

Nierówność źrenic może pojawić się również jako skutek uboczny przyjmowania niektórych leków, takich jak atropina i innych, wpływających na układ nerwowy czy rozszerzające lub zwężające źrenice.

Jak przebiega leczenie anizokorii?

Przyczyny nierówności źrenic mogą być różne i to od nich zależy postępowanie medyczne. Dlatego też prawidłową diagnostykę anizokorii, poza szeregiem badań z zakresu okulistyki, należy rozszerzyć o inne dziedziny. 

Przykładowo, jeśli anizokoria jest wynikiem choroby oczu, np. jaskry, lub ostrym stanem zapalnym siatkówki, leczenie będzie polegało na stosowaniu kropli do oczu, leków doustnych lub innych środków medycznych, które pomogą w wyciszeniu czynnika wyzwalającego.

Z kolei gdy anizokoria jest spowodowana chorobą neurologiczną, np. chorobą Parkinsona, leczenie będzie zależało od stopnia jej zaawansowania i objawów towarzyszących. Często stosuje się leki, terapię fizyczną lub rehabilitację, aby poprawić funkcjonowanie układu nerwowego.

FAQ: