Jęczmień na oku – przyczyny, objawy i skuteczne leczenie

1 września 2025

Na Twojej powiece powstał mały guzek przypominający wielkością ziarenko zboża? To może być jęczmień na oku, czyli miejscowe zakażenie wywoływane głównie przez gronkowce. Nie musisz się jednak bać – zmiana nie powinna negatywnie wpłynąć na Twój wzrok, ale może powodować dyskomfort i obrzęk powieki, a w niektórych przypadkach wymaga leczenia okulistycznego. Sprawdź, jak go rozpoznać, jakie są przyczyny jego powstawania oraz jak szybko pozbyć się jęczmienia z oka domowymi sposobami lub z pomocą specjalisty.

Przyczyny powstawania jęczmienia na oku

Wzrok jest nam potrzebny niemal w każdym momencie życia. Zdarzają się jednak chwile, gdy punkt widzenia się na chwilę zmienia i nie chodzi o poglądy czy ogólne nastawienie. Dzieje się tak np. w przypadku jęczmienia oka. Warto zaznaczyć, że jęczmień może występować u osób w każdym wieku, ale szczególnie często pojawia się u:

• dzieci,
• osób z osłabioną odpornością,
• ludzi nieznających lub nieprzestrzegających zasad higieny.

Szacuje się, że w 90-95% za powstanie tej niewielkiej grudki na powiece jest odpowiedzialny gronkowiec. Można wymienić 2 rodzaje zmian w oku:

1. Jęczmień zewnętrzny – powstaje z powodu zakażenia gruczołów łojowych Zeiss albo rzęskowych Molla, znajdujących się na zewnętrznej krawędzi powieki. Zwykle po paru dniach pęka i sam zasycha.
2. Jęczmień wewnętrzny – tworzy się w gruczołach tarczkowych Meiboma, zlokalizowanych po wewnętrznej stronie powieki. Jest mniej widoczny, ponieważ powstaje pod powieką. Wywołuje również większy dyskomfort.

Z czego robi się jęczmień na oku – przyczyny zakażenia i czynniki predysponujące:

• pocieranie oczu brudnymi rękami,
• brak przestrzegania zasad higieny oczu,
• nieprawidłowe zmywanie makijażu,
• zakażenie gronkowcem,
• noszenie soczewek kontaktowych bez zachowania higieny,
• przewlekłe zapalenie brzegów powiek,
• łojotokowe zapalenie skóry,
• trądzik różowaty,
• osłabiony układ odpornościowy,
• narażenie na kurz i zanieczyszczenia powietrza,
• nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV,
• choroby nowotworowe.

Do częstego powstawania jęczmienia pod okiem może przyczyniać się cukrzyca, łojotokowe zapalenie skóry, trądzik różowaty, a także alergie. Jak zapobiegać nawracaniu problemu? Podstawą jest przede wszystkim higiena wzroku i regularne czyszczenie brzegów powiek.

Czy jęczmień na powiece jest zaraźliwy?

Jęczmień potrafi nawracać, szczególnie gdy zasady higieny nie są przestrzegane. Można wtedy również łatwo zarazić nim inną osobę.

Bakterie przenoszą się łatwo przez: pocieranie oczu, wspólne ręczniki, kosmetyki, poduszki czy płyn do soczewek. Powodów może być kilka i nie zawsze są one oczywiste. Dlatego w przypadku jęczmienia tak ważne jest przestrzeganie zasad higieny i unikanie dotykania oka oraz współdzielenia akcesoriów, które mają kontakt z okolicami oczu. Dzięki temu można zapobiegać nawrotom jęczmienia i zmniejszyć ryzyko zakażenia innych osób.

Objawy jęczmienia na oku

Guzek powstający na oku nie uważa się za groźny, ale wywołuje znaczny dyskomfort. W końcu jest wyczuwalny przy każdym mrugnięciu lub w chwili zakładania soczewek kontaktowych.

Objawy jęczmienia na powiece górnej lub dolnej:

• zaczerwienione i opuchnięte oczy,
• bolesny guzek zapalny,
• uczucie ciała obcego w oku,
• nadmierne łzawienie,
• swędzenie i pieczenie,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• czasami stan podgorączkowy,
• nadwrażliwość na światło.

Na początku zmiana jest czerwona, a potem barwa stopniowo zmienia się na różową albo żółtą. Ból nie jest duży, ale uczucie, że coś jest w oku, powoduje niepokój i potrafi utrudniać funkcjonowanie.

Organizm zwykle radzi sobie z zakażeniem. W większości przypadków jęczmień ustępuje samoistnie w ciągu 7-10 dni. Jednak gdy utrzymuje się dłużej, zmiana się powiększa, a obrzęk powieki uniemożliwia prawidłowe widzenie, konieczna jest konsultacja u okulisty.
Jeśli nie chcesz, aby jęczmień oka rozprzestrzenił się na całej powiece, z pewnością nie dotykaj guzka ani nie pocieraj go gołymi rękami. Zmiana zazwyczaj nie zaburza wzroku na stałe. W przypadku dużego obrzęku powieki mogą występować okresowe problemy z widzeniem wywołane najczęściej przez nadmierne łzawienie. Sporadycznie może pojawić się nadwrażliwość na światło. Zaniedbanie krosty na powiece może nieść poważniejsze konsekwencje. Dlatego, gdy dolegliwości nie ustępują, warto skorzystać z pomocy specjalisty. Jęczmień, który jest nieprawidłowo leczony, może prowadzić do powstania gradówki na oku, czyli przewlekłego zapalenia gruczołów tarczkowych. Poważnym powikłaniem zakażenia powieki jest ropień, który wymaga leczenia chirurgicznego.

Jak szybko pozbyć się jęczmienia na oku?

Uporanie się z jęczmieniem na powiece górnej, dolnej lub pod nią nie wymaga zabiegów takich jak laserowa korekcja wzroku czy innych. W większości przypadków nawet wizyta u lekarza nie jest konieczna. Jęczmień na powiece przeważnie ustępuje samoistnie, bez konieczności stosowania antybiotyków. Wystarczy znać sprawdzone, domowe sposoby, aby poczuć ulgę i zapomnieć o problemie.

Jak leczyć jęczmień na oku w domu:

1. Delikatne, regularne czyszczenie brzegów powiek jałową gazą z solą fizjologiczną lub użycie specjalnych chusteczek do higieny brzegów powiek (dostępne w aptece bez recepty).
2. Ciepłe okłady z kompresów lub maski rozgrzewające dostępne w aptece. W połączeniu z delikatnym masowaniem powieki zapewniają ulgę i przyspieszają gojenie się ropnej zmiany. Zawsze należy jednak zachować ostrożność i sprawdzić, czy nie powodują alergii lub uczuleń.
3. Masowanie powieki w kierunku ujść gruczołów, w kierunku szpary powiekowej, czyli z góry w stronę brzegów powieki. W ten sposób wydzielina przesuwa się w gruczołach w kierunku ich ujść. Pamiętaj, aby masaż zawsze wykonywać czystymi rękami.

Jak szybko pozbyć się jęczmienia na oku, gdy zakażenie nie chce zniknąć? Najlepiej skorzystać z pomocy lekarza. Czasem potrzebne są krople lub maści z antybiotykiem, które złagodzą stan zapalny i sprawią, że guzek zniknie. Nakłucia wymagają wyłącznie duże zmiany, które uniemożliwiają prawidłowe widzenie.

Jak zapobiegać nawrotom jęczmienia?

Okolice oka są niezwykle podatne na infekcje. Aby zmniejszyć ryzyko zakażenia powiek, należy:

• dokładnie myć ręce przed dotykaniem oczu,
• unikać pocierania oczu,
• stosować demakijaż oczu przy pomocy delikatnych preparatów,
• regularnie myć powieki,
• stosować zdrową, bogatą w witaminy dietę wspierającą układ odpornościowy,
• kontrolować choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, trądzik różowaty czy łojotokowe zapalenie skóry,
• unikać noszenia soczewek kontaktowych w trakcie aktywnego zapalenia powiek.

Większość przypadków jęczmienia przebiega łagodnie i nie stanowi zagrożenia dla wzroku, ale w przypadku częstego nawracania dolegliwości, warto skonsultować się z okulistą w celu dokładnej diagnostyki oraz wdrożenia leczenia, które zapobiegnie kolejnym zakażeniom.

FAQ

Źródła:

Kaźmierczak-Barańska J., Kałucka A., Kaźmierczak U. (2015). Jęczmień na oku – przyczyny, jak się go pozbyć, czy jest groźny. Medycyna Praktyczna – portal mp.pl, dział: Okulistyka. Dostępne online: https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobypowiekiukladulzowego/86721,jeczmien-na-oku-przyczyny-jak-sie-go-pozbyc-czy-jest-grozny [Dostęp: 9.07.2025].

Antoniak K. (2009). Farmakoterapia zakażeń bakteryjnych narządu wzroku. POSTĘPY FARMAKOTERAPII, 65(2), s. 124-131.  Dostępne online: https://www.ptfarm.pl/pub/File/FP/2_2009/farmakoterapia%20itd.pdf [Dostęp: 9.07.2025].