Objawy zaćmy – jak rozpoznać?

29 czerwca 2025

Objawy zaćmy w większości przypadków pojawiają się u dojrzałych Pacjentów około 50. roku życia i zdarza się, iż są mylone z symptomami innych chorób oczu np. jaskrą. Jest to poważny problem okulistyczny, którego nie powinno się lekceważyć, ponieważ nieleczony może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku. Operacja usunięcia zaćmy jest szybką i nieskomplikowaną procedurą zabiegową, która znacznie poprawia jakość widzenia. Sprawdź, jakie są objawy zaćmy i kiedy należy udać się do lekarza okulisty.

Czym jest zaćma?

Zaćma to choroba narządu wzroku, która upośledza widzenie chorego. Inaczej nazywana jest kataraktą. Według Światowej Organizacji Zdrowia jest uznawana za jedną z najczęstszych przyczyn ślepoty na świecie. Zaćma rozwija się stopniowo. Zmiany chorobowe obejmują soczewkę oka, która z czasem traci przezroczystość. W wyniku tego widzenie staje się coraz mniej wyraźne, jakby przez mgłę. Zaćma najczęściej dotyczy osób starszych, ale może też wystąpić u młodszych Pacjentów.

Objawy zaćmy – na co zwrócić uwagę?

W początkowym stadium zaćma może być praktycznie niezauważalna. Ponieważ zmętnieniu soczewki nie towarzyszą żadne dodatkowe dolegliwości, jak ból czy przekrwienie, jednym z pierwszych objawów zaćmy, z którymi Pacjent zgłaszają się do lekarza, jest stopniowe pogarszanie się ostrości widzenia. Wraz z postępem choroby mogą pojawić się dodatkowe objawy:

• męczliwość oczu,
• narastająca krótkowzroczność,
• narastająca różnowzroczność,
• widzenie, jak przez mgłę,
• zaburzenia widzenia kolorów,
• częste mrużenie oczu,
• zniekształcone lub podwójne widzenie przedmiotów,
• trudności z oceną odległości i poruszaniem się,
• wrażliwość na światło,
• problemy z prowadzeniem pojazdów,
• problemy z dobraniem odpowiednich okularów korekcyjnych.

Objawy zaćmy mogą znacznie upośledzać codzienne życie Pacjenta, powodować problemy z oceną odległości, koordynacją oraz poruszaniem się. Choroba oczu (zwłaszcza w zaawansowanym stadium) wyklucza ich z życia społecznego i zawodowego. Pacjenci będący kierowcami często narzekają, iż oślepiają ich reflektory nadjeżdżających samochodów, co jest wyraźnym sygnałem alarmującym.

Jakie są rodzaje zaćmy i czym się objawiają?

W zależności od lokalizacji zmian chorobowych soczewki wyróżniamy:

• zaćmę jądrową – zmętnieniu ulega jądro soczewki. Zmiany chorobowe są jednolite, soczewka zmienia zabarwienie na żółte, a często nawet na ciemnobrunatne. Objawem zaćmy jądrowej jest postępujące pogorszenie ostrości widzenia, głębi kolorów oraz poczucia kontrastu. Często pojawia się podwójne widzenie. U wielu chorych dochodzi również do tzw. krótkowzroczności refrakcyjnej (wada ta może być też skutkiem rozwijającej się cukrzycy),
• zaćmę korową – jest to odmiana zaćmy starczej, obejmuje obwód soczewki, początkowo pojawiają się białawe zmętnienia na jej brzegach, a centralna część soczewki oka jest wciąż sprawna (w miejscach zmętnień dochodzi do niejednorodnego załamywania i rozszczepiania światła). Chory może źle widzieć o zmroku i w kiepsko oświetlonych pomieszczeniach. Z uwagi na charakterystyczne zmiany na obwodzie soczewki rozpoznanie zaćmy korowej nie jest więc trudne dla lekarza okulisty,
• zaćmę korowo-jądrową – połączenie dwóch typów zaćmy powoduje znaczne pogorszenie ostrości wzroku,
• zaćmę podtorebkową tylną – jest to najszybciej postępująca odmiana katarakty, choroba obejmuje zmętnienie soczewki oka w jej tylnej części. Zaćma podtorebkowa tylna powoduje, że obraz jest zamglony, obserwujemy większe upośledzenie widzenia w jasnym oświetleniu i przy patrzeniu z bliska, niż przy spoglądaniu w dal. Warto dodać, że mimo iż zaćma podtorebkowa tylna manifestuje się gwałtownym pogorszeniem widzenia (w ciągu kilku tygodni), na szczęście jest to dość rzadki rodzaj katarakty.

Należy podkreślić, iż każda odmiana zaćmy nie tylko obniża komfort widzenia, ale nieleczona może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku! Dlatego jakiekolwiek problemy z widzeniem powinny skłonić Cię do niezwłocznej wizyty u specjalisty.

Kto jest w grupie ryzyka wystąpienia zaćmy?

Do powstawania zaćmy może przyczynić się podeszły wiek (mówimy wówczas o tzw. zaćmie starczej związanej z fizjologicznym procesem starzenia się organizmu). Ale nie tylko wiek wpływa na rozwój zaćmy. Ryzyko wzrasta u:

• osób z cukrzycą,
• osób z niedoczynnością przytarczyc,
• pacjentów po urazach oka,
• osób przyjmujących przewlekle sterydy (zaćma polekowa),
• nałogowych palaczy,
• pacjentów z obciążeniem genetycznym (zaćma wrodzona).

Jak rozpoznać zaćmę? Diagnostyka i badania okulistyczne

Zaćma to podstępna choroba. Diagnoza często jest stawiana dopiero w zaawansowanym stadium. Dlatego w razie wystąpienia zaburzeń widzenia koniecznie trzeba jak najszybciej zgłosić się do okulisty. Przeprowadzenie odpowiednich badań pozwala na jednoznaczne stwierdzenie występowania zaćmy.

Diagnostyka zaćmy opiera się na badaniu przedniego odcinka oka, które wykonywane jest za pomocą lampy szczelinowej. Badanie to pozwala na wykluczenie innych zmian, powodujących obniżenie ostrości widzenia, m.in.:

• zmian zwyrodnieniowych plamki,
• zaniku nerwu wzrokowego,
• odwarstwienia siatkówki,
• guza wewnątrzgałkowego.

W przypadku zaćmy dojrzałej, gdy ze względu na nieprzejrzystość soczewki nie ma możliwości oceny dna oka, wykonuje się badanie ultrasonograficzne w projekcji B, aby nie przeoczyć innych chorób oka.

W klinice Optegra wykonujemy pełen zakres badań, które pozwalają zdiagnozować zaćmę i określić stopień zaawansowania choroby.

Na czym polega leczenie zaćmy?

Zaćmy nie można wyleczyć jej farmakologicznie. Jedyną skuteczną metodą jest zabieg chirurgiczny. Leczenie zaćmy polega na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu ją sztuczną (tzw. fakoemulsyfikacja). Operacja zaćmy jest szybką i nieskomplikowaną procedurą zabiegową, wykonywaną w znieczuleniu miejscowym, która znacznie poprawia ostrość widzenia. Dzięki zastosowaniu nowoczesnej techniki chirurgicznej rekonwalescencja jest krótka, a poprawa jakości życia – zauważalna niemal od razu. 

FAQ

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobysoczewki/73341,zacma

Nowaczyk M., Żołądek M., Philavong P., Linke K., Łykowska-Szuber L., Krela-Kaźmierczak I. (2016). Zaćma jako powikłanie przewlekłej steroidoterapii stosowanej w leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna. Forum Medycyny Rodzinnej, Vol. 10, No. 6, s. 314-318.

Zmelonek-Znamirowska A., Wolder D., Komar-Gruszka K., Gruszka J., Zwierzyńska A., Adamczyk-Gruszka O. (2021). Zaćma wrodzona. Journal of Education, Health and Sport, 11(12), s. 190-196.