Diagnostyka i badania jaskry

Jedyną skuteczną metodą zatrzymania lub spowolnienia jaskry jest jej wczesne wykrycie i zastosowanie odpowiedniego leczenia. Im wcześniej choroba zostanie rozpoznana, tym większa szansa na powstrzymanie postępu choroby i zachowanie wzroku.

Wszystkie badania diagnostyczne, które wykonuje lekarz okulista, są bezbolesne. Część wykonywana jest ze znieczuleniem.

W Klinice Optegra w Warszawie wykonywane są następujące badania diagnostyczne w kierunku jaskry:

• badanie przedniego i tylnego odcinka oka w biomikroskopie z użyciem soczewki diagnostycznej Volka,
• pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego czyli tonometria,
• pomiar grubości rogówki czyli pachymetria,
• badanie kąta przesączania gonioskopia pośrednia,
• stereoskopowa ocena tarczy n. II,
• badanie pola widzenia czyli perymetria komputerowa,
• ocena grubości warstwy włókien nerwowych i kompleksu komórek zwojowych siatkówki za pomocą optycznej koherentnej tomografii czyli optyczna koherentna tomografia (OCT),
• szczegółowa i bezdotykowa ocena struktur przedniego odcinka gałki ocznej czyli optyczna koherentna tomografia przedniego odcinka oka (AS-OCT),
• trójwymiarowe obrazowanie struktur przedniego odcinka gałki ocznej. Badanie jest wykonywane przy użyciu Scheimpflug camera – aparatu Pentacam (Oculus).

U osób powyżej 40 roku życia, u których nie stwierdza się jaskry, badania profilaktyczne (pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, badania dna oka, badanie pola widzenia, badanie OCT), należy wykonywać co 2 lata, a u osób z czynnikami ryzyka rozwoju jaskry co rok.

U osób z nadciśnieniem ocznym, w przypadku nie podjęcia decyzji o włączeniu leczenia przeciwjaskrowego, wskazane jest wykonywanie badania kontrolnego (pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, badania dna oka, badanie pola widzenia, badanie OCT) raz na rok.

U chorych z rozpoznaną jaskrą, po włączeniu leczenia przeciwjaskrowego, należy wykonywać kontrolne pomiary ciśnienia wewnatrzgałkowego co ok. 2 miesiące a ocenę oftalmoskopową tarczy n. II co 6 miesięcy. Badania pola widzenia powinno być wykonywane 6x w ciągu dwóch pierwszych lat leczenia, by oszacować tempo progresji choroby, natomiast badanie OCT należy przeprowadzać 2-3 razy do roku przez pierwsze 2 lata terapii.

Badanie pola widzenia (perymetria) to badanie kluczowe dla rozpoznania jaskry, kontrolowania jej przebiegu i oceny skuteczności leczenia. W badaniu tym określa się czułość na światło, czyli zdolność do odróżniania bodźca o jasności różnej od jasności tła. Pole widzenia u pacjenta ze świeżo rozpoznaną chorobą powinno być wykonywane trzy razy w roku w ciągu 2 lat, co pozwala na określenie tempa progresji neuropatii jaskrowej. Rekomendowana jest standardowa automatyczna perymetria (SAP) jako metoda dokładna i powszechnie dostępna. Perymetrię jaskrową wykonuje się z wykorzystaniem bodźca o wielkości III wg Goldmana w obszarze 25-30 stopni pola, ponieważ w tym właśnie obszarze zlokalizowanych jest najwięcej komórek zwojowych siatkówki.

W perymetrze Humphreya są dostępne dwie strategie progowe SITA: SITA standard i SITA fast. Strategia SITA standard jest zwykle strategią z wyboru. Często stosowanymi opcjami pola jest opcja 30-2, obejmująca 30 stopni pola widzenia oraz 24-2, która obejmuje nieco mniejszy obszar pola widzenia, ale pozwala na skrócenie czasu trwania badania oraz zmniejszenie liczby artefaktów, bez wpływu na utratę dużej ilości danych. U pacjentów z zaawansowanym uszkodzeniem pola widzenia lub ubytkami paracentralnymi jest zalecanie przeprowadzenie testu oceniającego tylko centralne 10 stopni pola widzenia (opcja 10-2). W przypadku pacjentów z bardzo zaawansowaną chorobą można również użyć większego bodźca (wielkość V zamiast III wg Goldmana).

Specjalistyczne badanie okulistyczne jest jedynym sposobem wykrycia jaskry!