Rodzaje jaskry

Tradycyjny podział obejmuje jaskrę otwartego lub zamkniętego kąta przesączania, pierwotną lub wtórną. Jaskra pierwotna rozwija się bez zidentyfikowanej przyczyny, natomiast jaskra wtórna powstaje w przebiegu innych chorób oka, związanych m.in. z cukrzycą, zaćmą, stanami zapalnymi, nowotworem czy urazem.

Jaskra pierwotna otwartego kąta jest najczęstszą postacią jaskry (85-90% przypadków), rozwijającą się obuocznie. W tej postaci jaskry uszkodzenie nerwu wzrokowego jest następstwem wielu czynników ryzyka, takich jak: podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe, wiek powyżej 40 r.ż., rasa czarna, występowanie jaskry u najbliższych krewnych (zwłaszcza rodziców), krótkowzroczność powyżej 4 dioptrii czy cienka rogówka.

Jaskry normalnego ciśnienia (JNC). U tych chorych główną przyczyną jaskry jest zbyt mała ilość krwi dochodząca do nerwu wzrokowego, najczęściej z powodu miażdżycy lub skurczu naczyń. Ta postać jaskry częściej występuje u osób powyżej 50 r.ż. oraz u kobiet. U chorych z JNC częściej stwierdza się cienką rogówkę, krótkowzroczność, skłonność do marznięcia rąk i nóg, migrenę, ponadto – niskie ciśnienie tętnicze krwi, bezdech senny, zwiększoną krzepliwość krwi i choroby tarczycy. Ta postać jaskry jest chorobą obustronną, ale często asymetryczną. Typowe dla niej są płomykowate wybroczyny na brzegu tarczy nerwu wzrokowego. Ubytki w polu widzenia są bardziej ogniskowe, głębsze i położone bliżej punktu fiksacji, zmiany są często bardziej zaawansowane niż w jaskrze pierwotnej otwartego kąta.

Jaskra wtórna otwartego kąta. Cechuje się znacznie podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym, do którego dochodzi na skutek odkładania się nieprawidłowego materiału białkowego lub złogów barwnika w obrębie siateczki, beleczkowania i blokowania jej otworków. Oba typy jaskry wtórnej charakteryzują się większymi wahaniami ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz często bardziej agresywnym przebiegiem niż jaskra pierwotna otwartego kąta.

U ok. 10-15% chorych występuje jaskra zamykającego się kąta (JZK), która przebiega z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Ta postać jaskry kilkakrotnie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn, innymi czynnikami ryzyka są nadwzroczność i uwarunkowania anatomiczne oka, czyli krótka gałka oczna z dużą soczewką. Stopień zamknięcia kąta postępuje w czasie i u niektórych chorych prowadzi do całkowitego zamknięcia kąta przesączania. Obraz zamknięcia kąta może mieć charakter ostry – z typowo nagłym i dramatycznym początkiem oraz przewlekły – z podstępnym i bezobjawowym przebiegiem.

O rozpoznaniu jaskry decyduje nie tyle wysokość ciśnienia, co jego wpływ na nerw wzrokowy!